Kodeks pracy to podstawa prawa pracy w Polsce, regulująca stosunki między pracodawcą a pracownikiem. Jednym z ważniejszych jego artykułów jest art. 92 , który dotyczy zakazu wykonywania przez pracownika innych zajęć niż te wynikające z umowy o pracę . W tym poradniku omówimy, co dokładnie przewiduje ten artykuł, kiedy można go naruszyć oraz jakie konsekwencje mogą wyniknąć z takiego działania.
Pracownik nie może bez zgody pracodawcy wykonywać innych zajęć niż te, które wynikają z umowy o pracę.
Oznacza to, że jeśli pracownik chce wykonywać dodatkową pracę poza swoją główną funkcją (np. jako wolontariusz, student, lub osoba prowadząca własny biznes), musi najpierw uzyskać pisemną zgodę pracodawcy . Bez tej zgody – nawet jeśli dodatkowa praca nie wpływa na wydajność głównej – może ona być uznana za naruszenie obowiązku lojalnościowego.
2. Kiedy zgodę pracodawcy nie trzeba uzyskiwać?
Istnieją wyjątki od reguły przewidzianej w art. 92. Oto kilka sytuacji, w których pracownik może wykonywać inne zajęcia bez potrzeby uzyskania zgody pracodawcy:
a) Zajęcia edukacyjne
Jeśli pracownik uczestniczy w zajęciach szkolnych, kursach, studiach niestacjonarnych lub warsztatach, które mają charakter edukacyjny i nie wpływają na realizację jego pracy zawodowej, zgodę pracodawcy nie trzeba uzyskiwać . Tego typu wyjątki są często wykorzystywane np. przez młodych pracowników, którzy chcą zdobywać nowe kwalifikacje.
b) Zajęcia artystyczne
Dla artystów (np. aktorów, muzyków, tancerzy) istnieje możliwość wykonywania innych zajęć artystycznych, o ile nie naruszają one konkurencji ze strony pracodawcy. Tego typu wyjątki są specyficzne i zależą od szczegółowych okoliczności.
c) Zajęcia domowe i rodzinnego życia
Zajęcia związane z codziennym życiem rodzinnym (np. opiekowanie się dzieckiem, starszymi osobami), nie mają charakteru zawodowego i nie stanowią konkurencji dla pracodawcy. Nie wymagają więc zgody pracodawcy.
d) Wolontariat
Wolontariat może być wykonywany bez zgody pracodawcy, o ile:
nie wiąże się z zarobkiem,
nie ma charakteru zawodowego,
nie stwarza zagrożenia dla interesu pracodawcy.
3. Konsekwencje braku zgody
Brak zgody pracodawcy na wykonywanie innych zajęć może prowadzić do naruszenia umowy o pracę . Pracodawca może:
Złożyć skargę na niewykonanie obowiązków wynikających z umowy o pracę .
Wnieść postulat rozwiązania umowy z mocy prawa , jeśli działanie pracownika zostało powtarzane lub było szczególnie szkodliwe.
Zaprosić pracownika do wyjaśnienia sytuacji i zdecydować o stosownej formie kary wewnętrznej (np. ostrzeżenie).
Należy pamiętać, że brak złożenia zgody nie oznacza automatycznego rozwiąznięcia umowy , ale może stanowić podstawę do podjęcia działań dyscyplinarnych.
4. Jak poprosić o zgodę?
Aby uniknąć problemów, pracownik powinien:
Pisemnie poinformować pracodawcę o planowanym wykonywaniu innych zajęć.
Uzasadnić , jak te zajęcia nie będą wpływać na jego główną pracę.
Zaprosić do rozmowy – najlepiej ustnie, a potem potwierdzić pisemnie.
Pracodawca ma prawo odmówić zgody, jeśli:
zajęcia mogą wpłynąć negatywnie na wykonanie pracy,
tworzą zagrożenie konkurencyjne,
naruszają poufność informacji firmowych.
5. Podsumowanie: Najważniejsze fakty o art. 92 Kodeksu Pracy
✅ Obowiązek lojalności : Pracownik nie może wykonywać innych zajęć bez zgody pracodawcy. ✅ Zgoda musi być pisemna , chyba że wynika z umowy lub polityki firmy. ✅ Wyjątki : Edukacja, wolontariat, życie rodzinnego, zajęcia artystyczne. ✅ Bez zgody – ryzyko naruszenia umowy, kar lub nawet rozwiązania z mocy prawa. ✅ Proces zgłoszenia zajęć – lepsze uprzedzenie niż późne wyjaśnianie. ✅ Pracodawca ma prawo odmówić zgody , jeśli zajęcia są szkodliwe dla firmy. ✅ Zarówno pracownik, jak i pracodawca powinni rozumieć zasady art. 92, aby unikać sporów.
Jeśli jesteś pracownikiem lub pracodawcą i masz pytania dotyczące stosowania art. 92 Kodeksu Pracy w konkretnym przypadku – warto skonsultować się z doradcą prawnym, by uniknąć ewentualnych konsekwencji prawnych.
