Art. 52 Kodeksu Pracy a zwolnienie lekarskie – co każdy pracodawca i pracownik powinien wiedzieć
Zwolnienie lekarskie to dokument medyczny, który potwierdza brak możliwości wykonywania pracy przez pracownika z powodu choroby lub urazu. W Polsce zwolnienia lekarskie reguluje przede wszystkim Kodeks pracy , a szczególnie istotne dla rozumienia praw obu stron jest art. 52 Kodeksu Pracy (KPr) .
Jako doświadczony prawnik zajmujący się sprawami pracy, chcę przybliżyć Ci najważniejsze aspekty stosowania art. 52 KPr w kontekście zwolnień lekarskich. Artykuł ten skierowany jest zarówno do pracowników, jak i pracodawców – każdy z nich ma swoje obowiązki i uprawnienia, które należy znać i realizować.
Art. 52 KPr dotyczy obowiązku zaopatrzenia pracodawcy w dowody choroby . W szczególności:
„Pracownik, który nie może wykonać pracy z powodu choroby, musi natychmiast poinformować o tym pracodawcę. Po upływie pierwszego dnia nieobecności pracodawca ma prawo żądać od pracownika przedstawienia mu zwolnienia lekarskiego.”
Oznacza to, że:
Pracownik ma obowiązek natychmiast poinformować pracodawcę o chorobie.
Od drugiego dnia nieobecności pracodawca ma prawo żądać zwolnienia lekarskiego .
Pracownik ma więc 1 dzień bez zwolnienia , po czym musi je uzasadnić.
Czy pracodawca może odmówić opłacenia zwolnienia lekarskiego?
Nie, pracodawca nie może odmówić opłacenia zwolnienia lekarskiego , jeśli:
Pracownik zgłosił chorobę natychmiast ,
Przedstawił zwolnienie lekarskie do drugiego dnia choroby ,
Zwolnienie zostało wystawione przez lekarza ratunkowego , lekarza prowadzącego lub innego uprawnionego lekarza (np. lekarza szkolnego),
Choroba nie jest wynikiem własnej winy pracownika (np. użycia narkotyków, picia alkoholu).
Jeśli pracodawca odmówi opłacenia zwolnienia lekarskiego, pracownik ma prawo zgłosić naruszenie prawa do Inspekcji Pracy albo Sąd Pracy .
Co jeśli pracownik nie zgłosi choroby?
W przypadku, gdy pracownik nie poinformował pracodawcy o chorobie , a następnie nie pojawi się na miejscu pracy, pracodawca ma prawo traktować tą nieobecność jako nieuzasadnioną . Może to doprowadzić do:
Pominięcia zwolnienia lekarskiego jako uzasadnienia,
Stwierdzenia braku usprawiedliwienia nieobecności ,
Możliwej rozkazowej kary pieniężnej ,
W skrajnych przypadkach – rozwiązania umowy o pracę (np. za powtarzające się nieobecności bez zgłoszenia).
Co jeśli zwolnienie lekarskie jest fałszywe?
Fałszywe zwolnienie lekarskie stanowi naruszenie prawa pracy i może być sankcjonowane:
Karą administracyjną przez Inspekcję Pracy,
Rozwiązaniem umowy o pracę z mocy prawa (jeśli zostanie udowodnione oszustwo),
Potencjalnie – karą karną w postaci grzywny lub aresztu (jeśli chodzi o fałszowanie dokumentów).
Jak długo pracodawca musi opłacać zwolnienie lekarskie?
Pracodawca opłaca zwolnienie lekarskie przez okres do 30 dni . Po tym czasie, jeśli choroba trwa dłużej, pensja chorobowa oraz opieka socjalna przejmują na siebie finansowanie.
W ciągu pierwszych 7 dni choroby pracodawca opłaca pełną pensję .
W dniach 8–30 – pracodawca opłaca 60% średniego wynagrodzenia (pozostałe 40% pokrywa Fundusz Ubezpieczeń Społecznych).
Po 30 dniach choroby – pracodawca nie opłaca już zwolnienia , a świadczenie chorobowe przejmuje na siebie PFRON.
Co zrobić, jeśli pracodawca odmawia opłacenia zwolnienia lekarskiego?
W takiej sytuacji pracownik powinien:
Złożyć pisemne zgłoszenie choroby (jeśli jeszcze tego nie zrobił),
Przesłać kopię zwolnienia lekarskiego ,
W razie braku reakcji – złożyć skargę do Inspekcji Pracy ,
Jeśli potrzeba – złożyć skargę do Sądu Pracy .
Podsumowanie – najważniejsze fakty na temat art. 52 KPr a zwolnienie lekarskie
✅ 1. Obowiązek zgłoszenia choroby
Pracownik musi natychmiast poinformować pracodawcę o chorobie.
✅ 2. Termin dostarczenia zwolnienia
Zwolnienie lekarskie musi zostać dostarczone do drugiego dnia choroby .
✅ 3. Pracodawca nie może odmówić opłacenia zwolnienia
O ile spełnione są warunki: zgłoszenie choroby, terminowe zwolnienie, brak własnej winy.
✅ 4. Opłata pracodawcy
Do 30 dni choroby – pracodawca opłaca świadczenie chorobowe.
Po 30 dniach – świadczenie przejmuje PFRON.
✅ 5. Fałszywe zwolnienie lekarskie
Może być sankcjonowane karą administracyjną, karną i prowadzić do rozwiązania umowy.
✅ 6. Brak zgłoszenia choroby
Może być traktowane jako nieuzasadniona nieobecność, a nawet podstawa do rozwiązania umowy.
Jeśli masz pytania dotyczące konkretnego przypadku lub potrzebujesz pomocy w sporządzeniu skargi do Inspekcji Pracy – zapraszam do kontaktu. Pamiętaj, że w sprawach pracy istotna jest nie tylko znajomość prawa, ale także jego poprawne zastosowanie w praktyce.
