Art. 75 Kodeksu Pracy – co każdy pracodawca i pracownik powinien wiedzieć
W polskim systemie prawa pracy, szczególnie istotne są przepisy dotyczące zakończenia stosunku pracy. Jednym z kluczowych artykułów regulujących ten aspekt jest art. 75 Kodeksu Pracy (KPr) . W tym poradniku omówię szczegółowo, czego dotyczy ten przepis, jak go stosować oraz jakie konsekwencje prawne wynikają z jego niewłaściwego wykorzystania.
Art. 75 Kodeksu Pracy określa, że pracownik może złożyć oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę , jeśli:
Zdrowie fizyczne lub psychiczne pracownika uległo pogorszeniu w taki sposób, że:
nie nadaje się on do wykonywania dotychczasowego stanowiska pracy,
nadaje się on do innych obowiązków w zakresie swojej pracy, ale ich wykonywanie wiąże się z pogorszeniem warunków pracy (np. niższe wynagrodzenie, mniejsza godzinność),
Zdrowie fizyczne lub psychiczne pracodawcy uległo pogorszeniu w taki sposób, że:
nie nadaje się on do wykonywania dotychczasowego stanowiska pracy,
nadaje się on do innych obowiązków w zakresie swojej pracy, ale ich wykonywanie wiąże się z pogorszeniem warunków pracy.
Innymi słowy, art. 75 KPr daje pracownikowi możliwość rozwiązać umowę o pracę, jeśli jego zdrowie fizyczne lub psychiczne uległo takim zmianom, że nie nadaje się on do wykonywania dotychczasowej pracy albo może być przeniesiony na inne stanowisko, które gorszo mu odpowiada pod względem warunków pracy.
Kiedy można zastosować art. 75 KPr?
Aby skorzystać z możliwości rozwiązania umowy o pracę zgodnie z art. 75 KPr, należy spełnić kilka kluczowych warunków:
Pogorszenie zdrowia musi być potwierdzone medycznie – np. orzeczeniem lekarza prowadzącego lub lekarza ratownika.
Pogorszenie zdrowia musi uniemożliwić wykonywanie dotychczasowego stanowiska pracy lub spowodować pogorszenie warunków pracy przy nowym stanowisku.
Oświadczenie o rozwiązaniu umowy musi zostać złożone przez pracownika – to on decyduje, czy chce rozwiązać umowę w tej sytuacji.
Jak wygląda postępowanie?
Stwierdzenie pogorszenia zdrowia : Pracownik powinien zgłosić problem zdrowotny pracodawcy i przedstawić odpowiednie dokumenty medyczne.
Rozmowa kwalifikacyjna / analiza możliwości przeniesienia : Pracodawca ma obowiązek rozważyć możliwość przeniesienia pracownika na inne stanowisko.
Decyzja pracownika : Jeśli przeniesienie nie jest możliwe lub wiąże się z pogorszeniem warunków pracy, pracownik może złożyć oświadczenie o rozwiązaniu umowy.
Złożenie oświadczenia : Oświadczenie musi być pisemne i zawierać datę zakończenia stosunku pracy.
Brak wymogu okresu wypowiedzenia : Zgodnie z art. 75 ust. 2 KPr, rozwiązanie umowy w tej formie nie wymaga okresu wypowiedzenia ani opłacania dodatkowych świadczeń.
Konsekwencje dla pracodawcy
Pracodawca nie może odmówić złożenia oświadczenia , jeśli spełnione są warunki przepisu.
Nie ma obowiązku płacić pensji za okres wypowiedzenia.
Musi natomiast upewnić się, że oświadczenie zostało złożone poprawnie i że faktycznie wystąpiły warunki przewidziane art. 75 KPr.
Częste błędy i pułapki
Niewłaściwe interpretowanie „pogorszenia warunków pracy” – np. małe zmniejszenie wynagrodzenia nie zawsze stanowi podstawę do rozwiązania umowy.
Brak dokumentacji medycznej – bez potwierdzenia lekarskiego, żądanie rozwiązania umowy może być uznanie za nieuprawnione.
Nieuwaga na terminy – oświadczenie musi być złożone we właściwym czasie (np. po stwierdzeniu pogorszenia zdrowia).
Podsumowanie – najważniejsze fakty na temat art. 75 Kodeksu Pracy:
Art. 75 KPr umożliwia pracownikowi rozwiązanie umowy o pracę, jeśli jego zdrowie fizyczne lub psychiczne uległo pogorszeniu.
Warunkiem jest potwierdzenie lekarskie i brak możliwości kontynuowania pracy w dotychczasowych warunkach.
Rozwiązanie umowy następuje bez okresu wypowiedzenia i bez świadczeń za okres wypowiedzenia.
Pracodawca nie może zapobiec rozwiązaniu umowy , jeśli spełnione są formalne i materialne warunki przepisu.
Pracownik musi sam złożyć oświadczenie , a jego forma musi być pisemna.
Art. 75 KPr nie dotyczy sytuacji , gdy pracownik chce zmienić pracę z własnej inicjatywy – służy tylko specyficznej sytuacji zdrowotnej.
W przypadku sporów, sąd może ocenić , czy rzeczywiście wystąpiły warunki przewidziane art. 75 KPr.
Jeśli jesteś pracodawcą lub pracownikiem i masz pytania dotyczące rozwiązania umowy zgodnie z art. 75 KPr, warto skonsultować się z adwokatem lub doradcą prawnym specjalizującym się w prawie pracy. Poprawne zrozumienie i stosowanie tego przepisu to klucz do uniknięcia sporów i ewentualnych roszczeń przed sądem pracy.
