Afta – czy jest zaraźliwa? Poradnik dla osób poszukujących odpowiedzi
Afty, znane również jako aftowe owrzodzenia jamy ustnej, to bolesne zmiany skórne pojawiające się na błonie śluzowej jamy ustnej. Dotykają one wielu ludzi – statystycznie co najmniej 20% populacji doświadcza w życiu przynajmniej jednego epizodu aft. Często zadawanym pytaniem przez osoby zmagające się z tym problemem, a także ich otoczenie, jest: czy afta jest zaraźliwa? W tym poradniku postaramy się przeanalizować ten temat szczegółowo i obiektywnie.
Afta (łac. rekawet ) to bolesne, okrągłe owrzodzenie, które może pojawić się na języku, podniebieniu, wewnętrznej stronie policzka lub wargi. Zwykle ma białe lub żółtawe centrum i czerwonawy obrzękowany brzeg. Najczęściej występuje pojedynczo, choć mogą być i grupy takich zmian.
Afty nie są wrzecionami pęcherzykowymi ani infekcjami wirusowymi, jak np. herpes. Ich powstawanie wiąże się raczej z czynnikami immunologicznymi, genetycznymi oraz środowiskowymi.
Przyczyny powstawania aft
Choć dokładna przyczyna powstawania aft nie jest jeszcze w pełni poznana, naukowcy wyodrębnili kilka czynników, które mogą je wywoływać:
Uraz mechaniczny (np. przygryzienie policzka, szczoteczka do zębów)
Obniżona odporność
Stres i zmęczenie
Niedobory witamin i minerałów , np. żelaza, cynku, witamin z grupy B
Czynniki pokarmowe (np. cytrusy, owoce pestkowe, kakao)
Zaburzenia hormonalne
Choroby autoimmunologiczne (np. toczeń, choroba Behçeta)
Genetyka – u bliskich krewnych częściej występują aftы
Afta – czy jest zaraźliwa?
Nie, afta nie jest zaraźliwa. Choć jej obecność w jamie ustnej może budzić obawy, zwłaszcza w kontaktach osobistych, nie przechodzi ona na innych ludzi. Nie jest wynikiem infekcji wirusowej czy bakteryjnej, więc nie można się nią zarazić poprzez kontakt bezpośredni, pocałunek czy używanie wspólnych przedmiotów (np. sztućców, ręcznika).
W przeciwieństwie do np. herpesa, który rzeczywiście jest zakaźny, afta jest stanem samoograniczającym się i nieprzekazalnym.
Kiedy warto udać się do lekarza?
Mimo że afty zwykle samoleczniczą się w ciągu 7–14 dni, warto udać się do stomatologa lub dermatologa, jeśli:
Afty pojawiają się często (co kilka tygodni),
Są bardzo bolesne i utrudniają jedzenie lub mówienie,
Nie ustępują dłużej niż 2–3 tygodnie,
Są wyjątkowo duże lub liczne,
Pojawiają się inne objawy ogólne (gorączka, wypadanie włosów, zmiany skórne).
Te objawy mogą sugerować podłoże chorobowe wymagające leczenia specjalistycznego.
Jak sobie radzić z aftą?
Jeśli już pojawiła się afta, można złagodzić jej objawy za pomocą:
Preparatów miejscowych – żele i maści przeciwbólowe (np. z lidokainą), zawierające deksametazon lub składniki łagodzące (np. aloes),
Spłukiwań antyseptycznych – np. chlorkiem heksydyny lub roztworem soli fizjologicznej,
