Art. 43 pkt 2 Kodeksu Pracy – co każdy pracodawca i pracownik powinien wiedzieć
Zakres obowiązków i praw związanych z wykonywaniem pracy jest regulowany przez szereg przepisów Kodeksu Pracy (KPr). Jednym z kluczowych, choć często pomijanych w codziennej praktyce, jest art. 43 § 1 pkt 2 KPr , który dotyczy pracowników wykonujących pracę na czas nieokreślony bezterminowo . W tym poradniku omówimy szczegółowo ten artykuł, jego znaczenie oraz konsekwencje dla pracodawców i pracowników.
„Bezterminowo trwa umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony.”
Na pozór banalnie proste sformułowanie ukrywa za sobą bardzo istotne zasady prawne dotyczące trwałego charakteru umowy o pracę na czas nieokreślony. Oznacza to, że taka forma zatrudnienia nie ma ustalonego końca – może zostać rozwiązana jedynie zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy, a nie np. automatycznie po upływie określonego czasu.
Umowa na czas nieokreślony vs. umowa na czas określony
W celu lepszego zrozumienia znaczenia art. 43 § 1 pkt 2 warto porównać ją z innym rodzajem umowy – na czas określony . W przypadku tej ostatniej strony ustalają datę zakończenia stosunku pracy (np. „do 30 czerwca 2025 r.”), co umożliwia jej rozwiązania bez spełniania formalnych warunków zwolnienia, o ile nie narusza ona zasad określonych w art. 62 KPr.
Umowa na czas nieokreślony natomiast – jak wynika z art. 43 § 1 pkt 2 – trwa bezterminowo , czyli do momentu jej rozwiązania. Pracodawca nie może zatem samodzielnie zakończyć takiego stosunku pracy po upływie dowolnego okresu, chyba że zastosuje się do odpowiednich procedur (np. zwolnienie z mocy art. 39 KPr).
Kiedy umowa na czas nieokreślony staje się stosunkiem pracy?
Stosunek pracy tworzy się od momentu podpisania umowy, niezależnie od tego, czy jest ona na czas określony, czy nieokreślony. Zatem już od pierwszego dnia zatrudnienia pracownik objęty umową na czas nieokreślony ma pełne prawa wynikające z Kodeksu Pracy, w tym:
prawo do odpoczynku,
prawo do urlopu wypoczynkowego,
prawo do opieki nad dzieckiem,
prawo do zasiłku chorobowego itd.
Konsekwencje dla pracodawców
Dla pracodawców kluczowe jest zrozumienie, że:
Umowa na czas nieokreślony nie kończy się automatycznie po upływie określonego czasu.
Rozwiązanie takiej umowy wymaga spełnienia specjalnych warunków (np. zwolnienie z mocy art. 39 KPr).
Pracodawca nie może stosować „technicznych” rozwiązań, które mają na celu uniknięcie obowiązków wynikających z umowy na czas nieokreślony (np. cykliczne przedłużanie umowy na czas określony bez uzasadnienia).
Konsekwencje dla pracowników
Pracownik objęty umową na czas nieokreślony ma:
Pewność zatrudnienia – dopóki nie zostanie rozwiązany stosunek pracy zgodnie z przepisami.
Prawo do chronienia stanowiska pracy – jeśli decyzja o rozwiązaniu umowy będzie podejmowana z powodów osobistych pracodawcy.
Możliwość pozwu o odstępowanie od umowy lub pozwu o odpracowanie terminu wypowiedzenia , jeśli umowa została rozwiązana niewłaściwie.
Gdzie znaleźć pomoc?
Jeśli jesteś pracodawcą lub pracownikiem i masz pytania związane z art. 43 § 1 pkt 2 KPr, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy. Również organy publiczne, takie jak Inspekcja Pracy , mogą udzielić wsparcia i doradztwa.
Umowa na czas nieokreślony trwa bezterminowo – nie ma ustalonej daty zakończenia.
Rozwiązanie takiej umowy wymaga spełnienia specjalnych warunków , np. wypowiedzenia albo zwolnienia z mocy art. 39 KPr.
Nie można zamieniać umowy na czas nieokreślony na cykliczne umowy na czas określony bez uzasadnienia – to prowadzi do potraktowania stosunku jako na czas nieokreślony.
Pracownik objęty umową na czas nieokreślony ma pełne prawa wynikające z Kodeksu Pracy , w tym do odpoczynku, urlopu, emerytalnej opieki itp.
Pracodawca nie może samodzielnie zakończyć umowy po upływie dowolnego okresu , chyba że postępuje zgodnie z przepisami KPr.
Naruszenie przepisów dotyczących umowy na czas nieokreślonej może wiązać się z odpowiedzialnością cywilną i karalną .
Zmiana formy zatrudnienia musi być dokonana zgodnie z prawem , a nie technicznymi środkami obejmującymi prace tymczasowe lub sezonowe bez realnych podstaw.
