Art. 55 Kodeksu Pracy – Odprawa pracownika w praktyce

Odprawa pracownika to istotny moment w zakończeniu stosunku pracy, który wymaga szczególnej uwagi zarówno od pracodawcy, jak i pracownika. W polskim prawie pracy, szczególnie ważne znaczenie ma art. 55 Kodeksu Pracy (K.P.) , który reguluje postępowanie w sprawie odprawy pracownika. W tym poradniku omówię szczegółowo, co zawiera ten artykuł oraz jak należy się nim kierować w praktyce.


Czym jest odprawa według art. 55 Kodeksu Pracy?

Zgodnie z art. 55 § 1 Kodeksu Pracy, odprawa to procedura, która polega na:

  • złożeniu przez pracownika oświadczenia o wyrażeniu zgody na rozwiązanie umowy o pracę ,
  • złożeniu tego oświadczenia do urzędu pracy (obecnie Centralnego Rejestru Pracowników – CRP),
  • rozwiązaniu umowy o pracę za zgodą strony drugiej (pracodawcy) .

Innymi słowy, odprawa to sposób, w jaki pracownik może samodzielnie zakończyć stosunek pracy , bez konieczności uzyskiwania zgody pracodawcy – ale pod warunkiem, że zostaną spełnione konkretne formalności przewidziane ustawą.


Kiedy można skorzystać z odprawy?

Art. 55 Kodeksu Pracy pozwala na odprawę tylko w określonych przypadkach. Pracownik może złożyć oświadczenie o wyrażeniu zgody na rozwiązanie umowy o pracę, jeśli:

  1. Ubezpieczenie społeczne nie zostało naliczone przez pracodawcę lub nie zostało dopłacone (np. wypadek braku składki ZUS).
  2. Pracodawca nie zapewniał bezpieczeństwa i higieny pracy .
  3. Pracodawca naruszał inne obowiązki wynikające z przepisów prawa pracy .

W tych sytuacjach pracownik ma prawo złożyć oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę i jednocześnie wyrazić zgodę na to rozwiązanie. Takie oświadczenie musi być złożone do Centralnego Rejestru Pracowników (CRP) , a jego skutkiem jest automatyczne zakończenie stosunku pracy.


Jak wygląda procedura odprawy?

  1. Złożenie oświadczenia – pracownik sporządza pisemne oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę i wyraża zgodę na to rozwiązanie.
  2. Skierowanie dokumentu do CRP – oświadczenie musi zostać złożone do Centralnego Rejestru Pracowników, który potwierdzi jego złożenie.
  3. Powiadomienie pracodawcy – CRP informuje pracodawcę o rozwiązaniu umowy.
  4. Brak możliwości odstąpienia – zgodnie z art. 55 § 6 K.P., oświadczenie o odprawie nie może być odwołane , nawet jeśli pracownik zmieni zdanie.

Co się dzieje po odprawie?

Po złożeniu oświadczenia i jego zarejestrowaniu w CRP, umowa o pracę zostaje rozwiązana. Pracownik traci uprawnienia wynikające z utrzymania stosunku pracy, ale może mieć prawo do:

  • wynagrodzenia należnego do dnia rozwiązania umowy ,
  • urlopu wypoczynkowego ,
  • ubezpieczeń społecznych (jeśli zostały naliczone),
  • świadczeń opiekuńczych i rehabilitacyjnych (jeśli dotyczy).

Warto pamiętać, że odprawa nie wiąże się z żadną formą zwolnienia z powodów ekonomicznych , więc pracodawca nie ponosi odpowiedzialności za brak kontynuacji zatrudnienia.


Podsumowanie – najważniejsze fakty dotyczące art. 55 Kodeksu Pracy i odprawy:

  1. Art. 55 Kodeksu Pracy umożliwia pracownikowi samodzielną odprawę , bez potrzeby uzyskania zgody pracodawcy.
  2. Oświadczenie o odprawie musi być złożone do CRP – tylko wtedy staje się skuteczne.
  3. Odprawa możliwa wyłącznie w przypadku naruszenia obowiązków pracodawcy (np. brak składki ZUS, zagrożenie bezpieczeństwa pracy).
  4. Oświadczenie nie może być odwołane – decyzja o odprawie jest nieodwracalna.
  5. Odprawa nie wymaga wcześniej wysłania wypowiedzenia – wystarczy jedno oświadczenie.
  6. Pracownik ma prawo do wynagrodzenia zaległego do dnia odprawy , lecz nie ma prawa do świadczeń z tytułu zwolnienia z pracy.
  7. Pracodawca nie może odmówić rozliczenia – musi rozliczyć wszystkie należności do dnia odprawy.
  8. Odprawa nie wpływa na status bezrobotnego – można złożyć deklarację stanu bezrobotnego.

Jeśli jesteś pracownikiem, który myśli o odprawie, warto dokładnie przeanalizować swoje prawa i ewentualnie skonsultować się z doradcą prawnym lub urzędem pracy. Jeśli jesteś pracodawcą, pamiętaj, że zgodnie z art. 55 K.P. masz obowiązek reagować na złożone oświadczenie i nie możesz go ignorować.

Prawidłowe stosowanie się do przepisów art. 55 Kodeksu Pracy chroni interesy obu stron i unika ewentualnych sporów prawnych.