Art. 55 Kodeksu Pracy – odszkodowanie za naruszenie terminu podjęcia pracy
Jako doświadczony prawnik, często spotykam się z sytuacjami, w których pracodawca opóźnia rozpoczęcie stosunku pracy z nowym pracownikiem. Takie zachowanie może być nie tylko szkodliwe dla pracownika (np. utrata możliwości zaplanowania życia zawodowego lub finansowego), ale również narusza przepisy Kodeksu Pracy. W tym poradniku skupimy się na art. 55 Kodeksu Pracy , który reguluje odszkodowanie za opóźnienie w podjęciu pracy.
Jeśli pracodawca nie udostępni miejsca pracy w terminie określonym umową zatrudnienia, a to spowodowało, że pracownik nie mógł rozpocząć wykonywania pracy, pracodawca jest obowiązany do wypłaty pracownikowi odszkodowania.
Warto zauważyć, że artykuł ten dotyczy zarówno przypadków, gdy pracownik nie został jeszcze przyjęty na etat (czyli „przed” faktycznym zatrudnieniem), jak i sytuacji, w której już istnieje stosunek pracy, ale jego realizacja została opóźniona (np. po zwolnieniu chorobowym, urlopie bezpłatnym itp.).
2. Kiedy ma miejsce odpowiedzialność pracodawcy?
Odpowiedzialność pracodawcy wynikająca z art. 55 Kodeksu Pracy nastańe wtedy, gdy:
Umowa zatrudnienia została zawarta,
Termin podjęcia pracy został określony w tej umowie,
Pracodawca nie udostępnił miejsca pracy w ustalonym terminie,
Opóźnienie było spowodowane winą pracodawcy .
Nie wystarczy samo opóźnienie – musi ono być wynikiem działania lub braku działania strony pracodawczej.
3. Jakie są konsekwencje dla pracodawcy?
Gdy warunki powyższe zostaną spełnione, pracodawca ponosi odpowiedzialność cywilną i jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania . Odszkodowanie to nie jest pensją za dni wolne, lecz oddzielną formą naprawy szkody , która ma charakter karnej i kompensacyjnego.
Ilość odszkodowania zależy od:
długości okresu opóźnienia,
wysokości wynagrodzenia,
sposobu postępowania pracodawcy,
skali szkody rzeczywistej i moralnej.
4. Jak rozliczyć wysokość odszkodowania?
Wysokość odszkodowania nie jest ściśle określona w prawie. Zasada ogólno-prawna mówi, że odszkodowanie powinno być proporcjonalne do rzeczywistego uszczerbku i winy strony. W praktyce są jednak pewne orientacyjne zasady:
Na każdy dzień opóźnienia pracodawca może zostać wymagalny do wypłaty kwoty odpowiadającej 1/20 do 1/10 dziennego wynagrodzenia .
Jeśli opóźnienie było długotrwałe (np. kilka tygodni), możliwe są wyższe stawki .
W przypadku systematycznych opóźnień lub kierowania pracownika do innych miejsc pracy niż te zapewnione w umowie, można mówić o szczególnie ciężkiej wadze winy .
5. Czy pracownik może domagać się dodatkowo pensji za czas opóźnienia?
Tak. Pracownik może domagać się nie tylko odszkodowania, ale również wynagrodzenia za czas, w którym nie mógł wykonywać pracy ze względu na winę pracodawcy .
To oznacza, że jeśli np. pracownik miał rozpocząć pracę 1 stycznia, a dopiero 1 lutego mu to umożliwił pracodawca, to może domagać się:
wynagrodzenia za luty,
oraz odszkodowania za styczeń.
6. Jak złożyć roszadę?
Rozsadam o odszkodowanie można składać:
przez organ administracyjny , np. Inspekcję Pracy,
w postępowaniu mediacyjnym ,
przed sądzie pracy .
W praktyce najskuteczniejszym sposobem jest złożenie roszady przed Sądem Pracy , szczególnie jeśli pracodawca nie chce ujawnić dokumentów lub nie zgadza się na negocjacje.
7. Jakich dokumentów potrzebujesz?
Aby udowodnić naruszenie art. 55 Kodeksu Pracy, należy przygotować:
Kopię umowy zatrudnienia z datą planowanego rozpoczęcia pracy,
Dowody potwierdzające, że praca nie mogła być rozpoczęta w terminie (np. listy, wiadomości e-mail, zeznania świadków),
Dokumentację dotyczącą rozpoczęcia pracy (np. kartę pracy, dowód nadania identyfikatora PESEL do ZUS).
Najważniejsze fakty o art. 55 Kodeksu Pracy – odszkodowanie
✅ Art. 55 Kodeksu Pracy reguluje odszkodowanie za opóźnienie w podjęciu pracy .
✅ Odszkodowanie przysługuje, gdy pracodawca nie udostępnił miejsca pracy w terminie .
✅ Odszkodowanie ma charakter karny i kompensacyjny .
✅ Może obejmować okres od daty planowanego początku pracy do daty realnego podjęcia .
✅ Wysokość odszkodowania zależy od długości opóźnienia, wynagrodzenia i winy pracodawcy .
✅ Pracownik może domagać się zarówno odszkodowania, jak i wynagrodzenia za okres opóźnienia .
✅ Roszadę można złożyć przed sądem pracy, w mediacji lub organie administracyjnym .
✅ Potrzebne są dowody naruszenia terminu podjęcia pracy .
✅ Wysokość odszkodowania nie jest ustalona ściśle – zależy od okoliczności sprawy.
✅ Pracodawca ponosi odpowiedzialność, jeśli opóźnienie było spowodowane jego winą .
Jeśli jesteś pracownikiem, który znalazł się w takiej sytuacji, warto skonsultować sprawę z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy, aby ocenić konkretne fakty i przygotować efektywną strategię dochodzenia swoich uprawnień.
