Art. 87 i art. 871 Kodeksu Pracy – co każdy pracodawca i pracownik powinien wiedzieć
Każdy, kto zawiera umowę o pracę, a tym bardziej ten, kto zajmuje się kwestiami prawa pracy, powinien znać podstawowe przepisy Kodeksu Pracy (tzw. KPr). Wśród nich szczególnie istotne są art. 87 i art. 871 , które odgrywają kluczową rolę w regulowaniu stosunków pracy, zwłaszcza w kontekście rozwiązywania tych stosunków.
W tym poradniku wyjaśnimy znaczenie tych artykułów, ich różnice oraz praktyczne konsekwencje dla obu stron – pracodawcy i pracownika.
Art. 87 Kodeksu Pracy – rozwiązanie umowy o pracę za sprawą pracodawcy bez wypowiedzenia
Co mówi artykuł?
Art. 87 Kodeksu Pracy określa warunki, przy których pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia , czyli natychmiastowo i bez pokrywania wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Taka forma rozwiązania stosuje się jedynie w wyjątkowych przypadkach, określonych prawem.
Główne przesłanki:
Zmiana okoliczności, która uprzednio nie była znana lub nie mogła być ustanowiona w umowie , np. zmiany technologii, struktury firmy, prowadzonej działalności.
Zmniejszenie zapotrzebowania na pracę , np. w związku z likwidacją stanowiska.
Brak możliwości dalszego wykonywania pracy przez pracownika w nowych warunkach, np. brak odpowiedniego kwalifikacji do innych stanowisk.
Niewystarczające uzasadnienie do przedstawienia innego stanowiska – pracodawca musi starać się o zaproponowanie innego miejsca pracy.
Procedura:
Pracodawca musi poinformować pracownika o zamierzeniu rozwiązać umowę zgodnie z art. 87 § 2 KPr.
Pracownik ma prawo przedstawić swoje stanowisko .
Rozwiązanie następuje natychmiastowo , ale bez wypowiedzenia .
Pracownik ma prawo do zasiłku opieki społecznej oraz do odszkodowania za niesправność (jeśli dotyczy).
Konsekwencje:
Brak płatnego okresu wypowiedzenia.
Możliwość otrzymania odszkodowania – zależy to od tego, czy rozwiązanie było uzasadnione.
Pracodawca ponosi odpowiedzialność cywilną, jeśli jego decyzja będzie uznana za nieuzasadnioną.
Art. 871 Kodeksu Pracy – rozwiązane umowy w wyniku upływu terminu ich trwania
Co mówi artykuł?
Art. 871 Kodeksu Pracy dotyczy umów o pracę określonych czasowo , czyli takich, które mają określony termin trwania . Zgodnie z tym przepisem, taki rodzaj umowy rozpada się automatycznie w dniu upływu terminu , bez potrzeby wypowiedzenia.
Główne cechy:
Umowa określona czasowo jest ograniczona w czasie , np. do realizacji konkretnej roboty, projektu lub sezonowej działalności.
Rozwiązanie następuje bez udziału pracodawcy lub pracownika – wystarczy tylko upływ terminu.
Nie ma potrzeby składania żadnej formularzowej wypowiedzi.
Wyjątki:
Jeśli jednak pracodawca chce rozwiązać umowę wcześniej niż upłynie jej termin , musi to zrobić poprzez wypowiedzenie , zgodnie z ogólnymi zasadami Kodeksu Pracy.
Analogicznie, jeśli pracownik chce odejść wcześniej , również musi skorzystać z procedury wypowiedzenia.
Konsekwencje:
Brak konieczności składania wypowiedzi.
Pracownik ma prawo do wynagrodzenia za cały okres trwania umowy .
Brak praw do odstępowego, ponieważ umowa kończy się zgodnie z przewidzianym terminem.
Podsumowanie: Najważniejsze fakty o art. 87 i art. 871 Kodeksu Pracy
✅ Art. 87 KPr pozwala pracodawcy rozwiązać umowę bez wypowiedzenia w wyjątkowych sytuacjach (np. zmniejszenie zapotrzebowania).
✅ Art. 871 KPr dotyczy umów o pracę określonych czasowo – one kończą się automatycznie w dniu upływu terminu.
❗ Różnica kluczowa : Art. 87 dotyczy umów nieokreślonych czasowo , a art. 871 – umów określonych czasowo .
📌 Procedura rozwiązania : Dla art. 87 wymagana jest formalność informowania pracownika i analizy alternatyw; dla art. 871 – brak takiej procedury.
⚖️ Odpowiedzialność : Pracodawca może ponieść odpowiedzialność cywilną, jeśli rozwiązanie z art. 87 będzie uznane za nieuzasadnione.
💰 Prawa pracownika : W obu przypadkach pracownicy mogą mieć roszczenia finansowe – np. zasiłek, odstępowe, od szkody materialnej.
Jeśli jesteś pracodawcą albo pracownikiem i masz pytania dotyczące rozwiązywania umowy zgodnie z art. 87 lub art. 871 KPr, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy, aby uniknąć ewentualnych konsekwencji prawnych.
