Art. 92 Kodeksu pracy a świadectwo pracy – poradnik pracodawców i pracowników
Świadectwo pracy to dokument, który każdy pracownik ma prawo otrzymać po zakończeniu stosunku pracy. W polskim systemie prawa pracy szczególne znaczenie nadaje mu art. 92 Kodeksu pracy , który reguluje jego formę, treść oraz obowiązki pracodawcy.
W tym poradniku wyjaśnimy, czym jest świadectwo pracy, jakie informacje musi zawierać, kto ma prawo je wystawić i jak postępować w przypadku braku świadectwa lub jego nieprawidłowego sformułowania.
Świadectwo pracy to dokument stwierdzający fakt utrzymania stosunku pracy przez określoną osobę u danego pracodawcy. Jego głównym celem jest potwierdzenie faktu zatrudnienia oraz przedstawienie podstawowych danych dotyczących przebiegu pracy. Dokument ten może być istotny przy ubieganiu się o nowe stanowisko, w sprawach emerytalnych czy bezrobocia.
Co mówi art. 92 Kodeksu pracy?
Zgodnie z art. 92 § 1 Kodeksu pracy , pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi na jego żądanie świadectwo pracy . Świadectwo to powinno zawierać:
imię i nazwisko pracownika,
datę rozpoczęcia i zakończenia pracy,
rodzaj i zakres wykonywanego zajęcia (stanowisko pracy),
okoliczności ustania stosunku pracy (np. rozwiązanie umowy, wygaśnięcie umowy, odejście z własnej inicjatywy).
W praktyce świadekstwo pracy powinno być jasny i rzetelny – nie może zawierać fałszywych informacji ani ocen subiektywnych, które mogłyby utrudnić dalszą karierę pracownika.
Kiedy pracownik może zażądać świadectwa pracy?
Świadectwo pracy można zażądać w każdym momencie po ustaniu stosunku pracy , niezależnie od tego, czy był on na czas określony, nieokreślony czy umowa była terminowana wcześniej.
Pracodawca jest zobowiązany do jego wydania bez zbędnej zwłoki , a więc jak najszybciej po złożeniu żądania przez pracownika. Nie ma przepisów nakazujących konkretny termin, ale zaleca się, by było gotowe w ciągu kilku dni roboczych.
Czy pracodawca może odmówić wystawienia świadectwa pracy?
Nie. Zgodnie z art. 92 KP, pracodawca ma obowiązek wydać świadectwo pracy na żądanie pracownika. Odmowa może skutkować odpowiedzialnością cywilną lub administracyjną. Pracownik ma prawo zgłosić skargę do inspekcji pracy lub złożyć pozew o wydanie świadectwa.
Jak wygląda poprawnie sporządzone świadectwo pracy?
Świadectwo pracy powinno spełniać następujące wymagania formalne:
być pisane drukowanymi literami lub maszynowo (lub komputerowo),
zawierać podpisy osoby uprawnionej ze strony pracodawcy (np. kierownika jednostki, HR),
posiadać pieczęć firmy (jeśli firma z niej korzysta),
nie zawierać ocen wartościujących (np. „pracownik był leniwy”, „nie radził sobie z obowiązkami”),
nie zawierać danych nieistotnych lub poufnych (np. wynagrodzenia, szczegółowych wyników pracy).
Co robić, jeśli pracodawca nie chce wydać świadectwa pracy?
Jeśli pracodawca odmawia wydania świadectwa pracy, pracownik może:
Ponownie złożyć pisemne żądanie o wydanie dokumentu.
Zgłosić sprawę do Inspekcji Pracy – organ ten może interweniować i nakazać pracodawcy wykonanie obowiązku.
Złożyć pozew cywilny o wydanie świadectwa pracy.
Skontaktować się z doradcą prawnym lub radcą prawnym , jeśli sytuacja się przedłuża.
Podsumowanie – najważniejsze fakty:
🔹 Art. 92 Kodeksu pracy zobowiązuje pracodawcę do wydania świadectwa pracy na żądanie pracownika po ustaniu stosunku pracy. 🔹 Świadectwo pracy musi zawierać: imię i nazwisko, datę rozpoczęcia i zakończenia pracy, stanowisko oraz okoliczności rozwiązania stosunku pracy. 🔹 Świadectwo powinno być rzetelne, neutralne i wolne od ocen wartościujących. 🔹 Pracodawca ma obowiązek wydać dokument bez zbędnej zwłoki. 🔹 Brak świadectwa pracy daje pracownikowi prawo do złożenia skargi do Inspekcji Pracy lub pozwu sądowego. 🔹 Świadectwo pracy nie może być warunkiem zwolnienia pracownika ani odmowy jego zatrudnienia w przyszłości.
Źródła:
Kodeks pracy – art. 92
Strona Głównego Inspektora Pracy
Wyroki Sądu Najwyższego dotyczące praw pracowniczych
Poradniki PFRON i ZUS dotyczące dokumentacji kadrowej
Jeśli jesteś pracodawcą – pamiętaj, że świadectwo pracy to nie tylko obowiązek prawny, ale także element lojalności wobec byłych pracowników. Jeśli jesteś pracownikiem – nie wahaj się domagać swojego prawnego prawa do tego dokumentu.
