Co każdy pracodawca i pracownik powinien wiedzieć o art. 36 Kodeksu pracy
Jako doświadczony prawnik z ponad 15-letnim stażem, często spotykam się z sytuacjami, w których zarówno pracodawcy, jak i pracownicy nie są świadomi pełnego znaczenia przepisów Kodeksu pracy. Jednym z kluczowych artykułów, który często budzi kontrowersje, jest art. 36 Kodeksu pracy , dotyczący wypowiedzenia umowy o pracę . W tym poradniku wyjaśnię jego zasady, warunki stosowania oraz najczęstsze pułapki prawne.
Art. 36 Kodeksu pracy (K.P.) reguluje ogólne zasady wypowiedzenia umowy o pracę . Nie dotyczy on przypadków szczególnych, takich jak zwolnienie za usprawiedliwione powody (art. 31), czy wypowiedzenie przez pracownika (art. 37). Art. 36 opisuje:
kto może wypowiedzieć,
na jaki okres,
z jakim uprzedzeniem,
jakie konsekwencje wynikają z niespełnienia formularności.
Kto może wypowiedzieć według art. 36 K.P.?
Według art. 36 § 1 K.P., wypowiedzenie może dokonać jedna ze stron umowy o pracę , chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Oznacza to, że zarówno pracodawca, jak i pracownik mają prawo wypowiedzieć umowę, pod warunkiem, że spełniają wymogi przepisu .
Na jaki okres można wypowiedzieć?
Wypowiedzenie musi być dokładnie określone w czasie – to tzw. termin wypowiedzenia . Pracownik lub pracodawca mogą wypowiedzieć umowę:
z wyprzedzeniem (tzw. okres wypowiedzenia) – np. miesiąc przed końcem pracy,
natychmiastowo – jeśli strona nie spełnia obowiązków wynikających z umowy o pracę lub narusza inne jej postanowienia (np. brak obecności bez usprawiedliwienia).
Jakie są formalności wypowiedzenia?
Wypowiedzenie musi być pisemne (§ 2 art. 36 K.P.). Jeśli strona nie pisemnie wypowie umowy, to może to zostać uznane za nieważne, a druga strona ma prawo domagać się odstępu od umowy bez żadnych konsekwencji finansowych.
Ponadto, wypowiedzenie musi zawierać podanie daty rozwiązywania umowy . Jeśli data jest nieprecyzyjna (np. „w najbliższym czasie”), wypowiedzenie może zostać uznanie za niewystarczające.
Co się staje, gdy wypowiedzenie nie spełnia warunków art. 36?
Jeśli wypowiedzenie nie spełnia warunków przepisanych w art. 36 K.P. (np. nie jest pisemne, nie określa daty, albo została nadużyta forma mowy), to:
wypowiedzenie nie jest ważne ,
umowa pozostaje w mocy ,
strona, która nie spełniła formularności, może zostać ukarana skargą dyscyplinarną lub odpowiedzialnością cywilno-prawną .
To szczególnie istotne w przypadku pracodawców, którzy mogą tracić prawo do wypowiedzenia, jeśli popełnią błąd formalny.
Gdy wypowiedzenie zostaje niespełnione?
Strona, której zostało złożone wypowiedzenie, ma prawo:
zignorować wypowiedź , jeśli nie spełnia warunków przepisanych w art. 36,
złożyć sprzeciw , jeśli wypowiedź została złożona bez uprzedzenia,
domagać się kontynuacji stosunku pracy , jeśli wypowiedzenie było nieważne.
Praktyczne porady dla pracodawców i pracowników
Zawsze wypowiadać umowę pisemnie – nawet jeśli strony dobrze się rozumieją.
Precyzyjnie określić datę rozwiązywania umowy – np. „Umowę tę rozwiązuję z dniem 15 marca 2025 r.”
Nie polegać na ustnej wypowiedzi – nawet najbardziej miła rozmowa nie ma wartości prawnego dokumentu.
Przechowywać kopię wypowiedzenia – zarówno pracodawca, jak i pracownik powinni mieć potwierdzenie.
Sprawdzić, czy nie ma wyjątków – np. umowy na czas nieoznaczony, umowy na czas określony, umowy z osobami chronionymi.
Najważniejsze fakty na temat art. 36 Kodeksu pracy:
✅ Art. 36 K.P. dotyczy ogólnych zasad wypowiedzenia umowy o pracę.
✅ Wypowiedzenie może dokonać zarówno pracodawca, jak i pracownik.
✅ Wypowiedzenie musi być pisemne i zawierać datę rozwiązywania umowy.
✅ Brak pisemności lub nieprecyzyjność daty czyni wypowiedzenie nieważnym.
✅ Nieważne wypowiedzenie nie prowadzi do rozwiązania umowy.
✅ Strona, która nie spełniła formularności, może zostać ukarana.
✅ Pracodawca i pracownik powinni zachować ostrożność i ścisłość przy składaniu wypowiedzeń.
Jeśli jesteś pracodawcą lub pracownikiem i masz pytania dotyczące konkretnego przypadku, warto skonsultować się z kwalifikowanym prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy. Pamiętaj, że każda literka w wypowiedzeniu może mieć ogromne znaczenie – nie ryzykuj!
