Co każdy pracodawca i pracownik powinien wiedzieć o art. 86 Kodeksu Pracy

Kodeks pracy (KPr) to fundament prawa pracy w Polsce, regulujący relacje między pracodawcą a pracownikiem. Jednym z kluczowych artykułów kodu jest art. 86 , który dotyczy praw pracownika do urlopu bezpłatnego w związku z narodzinami dziecka . W tym poradniku wyjaśnimy, co dokładnie przewiduje ten artykuł, kto ma prawo do takiego urlopu oraz jak należy go zrealizować.

---

Czym jest urlop w związku z narodzinami dziecka?

Urlop w związku z narodzinami dziecka to forma urlopu bezpłatnego , przysługująca zarówno mężczyznom, jak i kobietom, w sytuacji narodzin ich dziecka. Jest to jedno z podstawowych praw rodziców, chronionych przez Kodeks pracy.

---

Kim są osoby uprawnione do urlopu z art. 86 KPr?

Zgodnie z art. 86 Kodeksu Pracy, prawo do urlopu bezpłatnego w związku z narodzinami dziecka przysługuje :

• Rodzicom , czyli:
  • matce dziecka,
  • ojcu dziecka,
• Osobie, która ukończyła 25. rok życia i przyjęła na opiekę dziecko w wieku do 3 lat (np. opiekunowie duchowni lub adoptanci),
• Rodzicielowi biologicznemu , jeśli dziecko zostało oddane do adopcji.

W przypadku adopcji dziecka starszego niż 3 lata, prawo do urlopu może być również rozpatrywane indywidualnie, ale nie jest objęte art. 86.

---

Jak długo trwa urlop?

Według art. 86 § 1 KPr, rodzic ma prawo do 5 dni wolnego bezpłatnego w ciągu roku kalendarzowego od daty urodzenia dziecka. Urlop może być wykorzystany w dowolnym momencie w ciągu tego okresu – nie musi być tylko po urodzeniu dziecka.

Jednak warto pamiętać, że pracownik może się zrezygnować z wykorzystania urlopu , np. jeśli chce go zachować na kolejny rok. Zgodnie z § 3a art. 86, taki urlop można przenieść na kolejny rok kalendarzowy, ale nie więcej niż raz w życiu .

---

Czy można wykorzystać więcej niż 5 dni?

Nie. Art. 86 nie przewiduje możliwości przedłużenia urlopu. Maksymalna liczba dni to 5 bezpłatnych dni w roku kalendarzowym . Wyjątkiem mogą być inne przepisy, np. dotyczące urlopu macierzyńskiego (art. 109 KPr), który jest zupełnie inny i płatny.

---

Czy obaj rodzice mogą korzystać z urlopu?

Tak. Każdy rodzic ma osobne prawo do 5 dni urlopu w związku z narodzinami dziecka. Oznacza to, że matka i ojciec mogą mieć razem łącznie 10 dni wolnego w roku kalendarzowym. W praktyce często ojciec wybiera te dni, aby wspomóc rodzinę już w czasie pierwszych miesięcy życia dziecka.

---

Jak należy zgłosić urlop?

Aby skorzystać z urlopu, pracownik powinien poinformować pracodawcę pisemnie o swoim zamiarze. Zgodnie z art. 74 KPr, pracodawca ma prawo zażądać dokumentów potwierdzających prawo do urlopu (np. akt urodzenia dziecka lub decyzji o adopcji).

---

Co jeśli pracodawca odmawia urlopu?

Jeśli pracodawca odmawia urlopu niesłusznie, pracownik ma prawo złożyć skargę do Inspekcji Pracy lub wnioskować o orzeczenie organu administracyjnego. Warto pamiętać, że odmowa urlopu może być uzasadniona tylko w wyjątkowych okolicznościach , np. gdy jego brak miałby istotny wpływ na funkcjonowanie firmy.

---

Podsumowanie najważniejszych faktów na temat art. 86 Kodeksu Pracy:

1. Prawo do urlopu przysługuje:
   • Rodzicom noworodka (matka i ojciec),
   • Opiekunom duchownym dziecka do 3 lat (powyżej 25 lat),
   • Rodzicielom biologicznym, jeśli dziecko zostało oddane do adopcji.
2. Czas trwania urlopu:
   • 5 dni bezpłatnego wolnego w roku kalendarzowym od daty urodzenia dziecka.
3. Możliwość przeniesienia urlopu:
   • Można go przenieść na kolejny rok kalendarzowy, ale tylko raz w życiu .
4. Zgłoszenie urlopu:
   • Trzeba poinformować pracodawcę pisemnie i dostarczyć odpowiednie dokumenty.
5. Odmowa urlopu:
   • Pracodawca może ją uzasadnić tylko w wyjątkowych okolicznościach.
6. Różnica od urlopu macierzyńskiego:
   • Urlop z art. 86 jest bezpłatny , natomiast urlop macierzyński (art. 109 KPr) jest płatny i dłuższy .
7. Oddzielne prawa rodziców:
   • Każdy rodzic ma osobne prawo do 5 dni , więc łącznie można mieć 10 dni wolnego.