Co mówi art. 188 Kodeksu pracy o oświadczeniu pracownika?
W codziennej praktyce kadrowej i personalnej często pojawia się potrzeba zrozumienia, jak poprawnie interpretować przepisy Kodeksu pracy, szczególnie te dotyczące formy i skutków oświadczeń pracowniczych. Jednym z kluczowych artykułów regulujących tę kwestię jest art. 188 Kodeksu pracy , który dotyczy obowiązku pracodawcy co do postępowania z oświadczeniami pracowników.
„Oświadczenie woli pracownika składane pracodawcy winno być przez niego przyjęte bez oporów i zwłoki; pracodawca nie może odmówić jego przyjęcia ani mu zaprzeczyć.”
Ten zapis ma ogromne znaczenie w relacji między pracownikiem a pracodawcą, ponieważ gwarantuje pracownikowi możliwość przedstawienia swojej decyzji lub stanowiska bez przeszkód ze strony pracodawcy.
Jakie są najważniejsze aspekty art. 188 Kodeksu pracy?
1. Bezwzględny obowiązek przyjęcia oświadczenia
Pracodawca nie ma prawa odmówić przyjęcia oświadczenia woli pracownika – niezależnie od tego, czy chodzi np. o rezygnację z pracy, wniosek o urlop, czy inne oświadczenie mające wpływ na stosunek pracy.
2. Brak możliwości dyskusji nad treścią oświadczenia
Jeśli pracownik składa oświadczenie (np. daje wypowiedzenie umowy), pracodawca nie może podważać jego treści , np. twierdzić, że pracownik nie miał takiego zamiaru, albo że dokument został źle napisany. W momencie składania oświadczenie traci ono charakter dokumentu prywatnego i staje się oficjalnym wyrazem woli pracownika.
3. Samoistna siła prawna oświadczenia
Jeśli pracownik np. składa wypowiedzenie umowy , to już w momencie jego składania (a nie akceptacji przez pracodawcę) powstaje odpowiedni skutek prawny – np. okres wypowiedzenia zaczyna biec niezależnie od tego, czy pracodawca przyjmie ten dokument, czy nie.
4. Forma oświadczenia
Kodeks nie przewiduje konkretnych wymogów formalnych dla większości oświadczeń pracowników. Oznacza to, że wypowiedzenie może być ustne lub pisemne , jednak warto, aby pracownik był świadomy, że oświadczenie ustne może być trudniejsze do udowodnienia w późniejszym sporze.
Wyjątkiem są sytuacje, gdzie Kodeks wymaga formy pisemnej, np. rezygnacja z urlopu wypoczynkowego (art. 102 § 2).
5. Skutki odmowy przyjęcia oświadczenia przez pracodawcę
Jeśli pracodawca odmówi przyjęcia oświadczenia, np. wypowiedzenia, pracownik może:
przesłać je pocztą poleconą,
doręczyć notarialnie,
złożyć u notariusza,
udokumentować fakt składania oświadczenia (np. nagraniem lub świadkami).
W takim przypadku moment złożenia oświadczenia będzie miał skutek prawny z daty próby jego składania.
Przykład praktyczny
Pracownik decyduje się odejść z firmy i składa wypowiedzenie osobiście u działu kadr. Pracodawca odmawia jego przyjęcia, mówiąc, że „pracownik nie wie, co robi”. Zgodnie z art. 188 Kodeksu pracy, taka odmowa jest bezprawna . Pracownik może więc np. złożyć wypowiedzenie listem poleconym, co będzie miało skutek prawnego zakończenia stosunku pracy z upływem okresu wypowiedzenia.
Podsumowanie – Najważniejsze fakty o art. 188 Kodeksu pracy:
✅ Obowiązek przyjęcia oświadczenia : Pracodawca musi przyjąć każde oświadczenie pracownika bez oporu. ✅ Bezwzględność obowiązku : Nie można odmówić przyjęcia oświadczenia ani zaprzeczać jego treści. ✅ Efekt prawny następuje automatycznie : Skutek prawa następuje z chwilą składania oświadczenia, nawet jeśli pracodawca go nie zaakceptował. ✅ Możliwość dowodu : Jeśli pracodawca odmówi przyjęcia, pracownik może udokumentować fakt składania oświadczenia innymi sposobami (list polecony, notariusz). ✅ Brak wymogów formalnych (poza wyjątkami) : Oświadczenie może być ustne, chyba że Kodeks wymaga formy pisemnej.
Czy masz pytania?
Jeśli rozważasz składanie oświadczenia pracodawcy (np. wypowiedzenie umowy) lub jesteś pracodawcą, który otrzymał takie oświadczenie i nie wiesz, jak postąpić – warto skonsultować sprawę z prawnikiem lub specjalistą ds. prawa pracy.
