Kodeks pracy to podstawa prawa pracy w Polsce, regulująca stosunki pracy między pracodawcą a pracownikiem. Wśród wielu ważnych artykułów szczególną uwagę zasługują art. 34–36 , które dotyczą formy umowy o pracę oraz sposobu jej zawierania i zmiany. W tym poradniku wyjaśnimy ich treść, znaczenie i praktyczne implikacje dla obu stron – pracodawcy i pracownika.
Art. 34 Kodeksu pracy stanowi, że umowę o pracę należy zawierać w formie pisemnej , chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej (np. w przypadku pracy na czas nieokreślony). Jest to klauzula ogólnoobowiązkowa, co oznacza, że bez pisemnego dokumentu umowy o pracę może być trudno udowodnić istnienie stosunku pracy.
Ważne informacje:
Umowa musi zawierać podstawowe informacje :
imię i nazwisko pracownika,
dane pracodawcy,
rodzaj wykonywanej pracy,
miejsce wykonywania pracy,
wysokość wynagrodzenia,
czas pracy,
inne warunki wynikające z prawa pracy.
Umowę o pracę podpisują obie strony – pracodawca i pracownik.
Brak umowy pisemnej nie oznacza braku stosunku pracy – jeśli można go dowieść innymi środkami dowodowymi (np. listy płac, karta pracy), to nadal obowiązuje Kodeks pracy.
Praktyczna rada:
Zawsze przed rozpoczęciem pracy upewnij się, że masz pisemną umowę o pracę . Jeśli pracodawca odmawia jej wystawienia, zachowuj inne dowody np. wiadomości e-mail, faktury lub potwierdzenia płac.
2. Art. 35 Kodeksu pracy – zawieranie umowy o pracę
Treść ogólna
Art. 35 Kodeksu pracy określa, że umowę o pracę zawiera się za zgodą obu stron – pracodawcy i pracownika. Oznacza to, że zawarcie umowy jest dobrowolne i wymaga zgody obu stron.
Ważne informacje:
Pracownik nie ma obowiązku zawierać umowy o pracę, ale pracodawca nie może zmusić go do tego siłą.
Umowę można zawrzeć na czas określony lub nieokreślony .
Umowę można zawrzeć również w języku obcym, jeśli obie strony uzgadniają taką formę (np. w firmach multikulturowych).
Praktyczna rada:
Przed podpisaniem umowy dokładnie zapoznaj się z jej treścią. Jeśli coś Cię niepokoi, warto skonsultować się z adwokatem lub doradcą prawnym. Zgoda na zawarcie umowy musi być dobrowolna i świadoma .
3. Art. 36 Kodeksu pracy – zmiana umowy o pracę
Treść ogólna
Art. 36 Kodeksu pracy mówi, że zmiany umowy o pracę są możliwe tylko za zgodą obu stron – pracodawcy i pracownika. To oznacza, że żadna ze stron nie może jednostronnie zmienić warunków umowy.
Ważne informacje:
Zmiana umowy o pracę może dotyczyć np.:
rodzaju wykonywanej pracy,
wysokości wynagrodzenia,
miejsca pracy,
czasu pracy.
Pracodawca może proponować zmiany , ale realizacja wymaga zgody pracownika .
W wyjątkowych przypadkach (np. przekształcenie firmy) zmiany mogą być konieczne, ale nawet wtedy potrzebna jest porozumiewalność .
Praktyczna rada:
Jeśli pracodawca chce wprowadzić zmiany w Twojej umowie, upewnij się, że:
zmiana jest konieczna i uzasadniona ,
jesteś pełnie poinformowany o jej skutkach,
masz możliwość złożenia sprzeciwu lub negocjacji nowych warunków.
✅ Najważniejsze fakty na temat art. 34–36 Kodeksu pracy:
Umowę o pracę należy zawierać w formie pisemnej (art. 34).
Bez pisemnej umowy stosunek pracy nadal może istnieć , jeśli da się go dowieść innymi środkami (art. 34).
Umowę zawiera się za zgodą obu stron – pracodawcy i pracownika (art. 35).
Zmiany umowy o pracę wymagają zgody obu stron – jednostronne wprowadzanie zmian jest nielegalne (art. 36).
Umowa powinna zawierać podstawowe informacje , jak dane stron, rodzaj pracy, wynagrodzenie, miejsce pracy itp. (art. 34).
Brak umowy nie uniemożliwia rozliczeń z tytułu pracy – obowiązują przepisy Kodeksu pracy (art. 34).
Zgoda na zawarcie umowy musi być świadoma i dobrowolna (art. 35).
Zmiany warunków pracy (np. wynagrodzenie, czas pracy) wymagają indywidualnej zgody pracownika (art. 36).
