Jako doświadczony prawnik, często spotykam się z pytaniami pracowników oraz pracodawców dotyczącymi warunków zatrudnienia, a w szczególności czasu pracy. Jednym z kluczowych paragrafów regulujących ten aspekt jest art. 66 Kodeksu Pracy (K.P.). W tym poradniku wyjaśnię jego znaczenie, zastosowanie i najważniejsze konsekwencje prawne.
Art. 66 Kodeksu Pracy dotyczy ograniczenia czasu pracy do 35 godzin tygodniowo , chyba że stanowią to wyjątki przewidziane ustawą lub umową zbiorową. Jest to jedno z podstawowych praw pracowników wynikających z polskiego prawa pracy i jednocześnie obowiązek dla pracodawców.
Główne zasady art. 66 Kodeksu Pracy
Czas pracy nie może przekraczać 35 godzin tygodniowo – oznacza to, że łącznie w ciągu siedmiu dni roboczych pracownik może być obecny w miejscu pracy maksymalnie 35 godzin.
Wyjątki od tej zasady mogą być przewidziane:
w ustawach specjalnych (np. dla niektórych zawodów),
w umowach zbiorowych , jeśli zostały one zatwierdzone przez organy nadzoru,
w przypadku robotników sezonowych (np. rolnicy, handlowcy, hotelarze).
Praca ponad 35 godzin bez uzasadnionej formy zwiększenia czasu pracy (np. poprzez zgodę pracownika lub przepis szczególny) jest nielegalna i naraża pracodawcę na odpowiedzialność cywilną i karną.
Kto może pracować dłużej niż 35 godzin?
Nie każdy pracownik może pracować więcej niż 35 godzin. Tylko osoby należące do grupy uprawnionych mogą pracować dłużej, ale tylko w granicach przepisów szczególnych. Są to m.in.:
robotnicy sezonowi (np. w sezonie letnim w branży hotelarskiej),
osoby wykonywające pracę w gospodarstwie rolno-sadzkim,
niektóre zawody w sektorze transportu i energetyki (pod warunkiem spełnienia wymagań ustawowych).
Warto pamiętać, że nawet w tych przypadkach czas pracy musi być zgodny z ogólnymi zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy .
Konsekwencje łamania przepisów art. 66 Kodeksu Pracy
Jeśli pracodawca narusza przepisy art. 66 Kodeksu Pracy, to:
pracownik ma prawo do odszkodowania za szkodę wynikającą z niesprawiedliwego traktowania (art. 48 Kodeksu cywilnego),
pracodawca może zostać ukarany mandatem administracyjnym przez Inspekcję Pracy,
w szczególnie poważnych przypadkach, może też grozić karę grzywny lub pozbawienie wolności (jeśli chodzi o systematyczne naruszenia).
Jak sprawdzić, czy moja praca jest legalna?
Jeśli jesteś pracownikiem i masz wrażenie, że Twoja praca przekracza 35 godzin tygodniowo, wykonaj następujące kroki:
Zbadaj swoją kartę pracy – tam powinna być wpisana rzeczywista liczba godzin.
Sprawdź umowę zbiorową , jeśli istnieje – może ona przewidywać inne normy.
Zasięgnij opinii prawnikowej – aby upewnić się, czy Twój umowy i praktyka pracy są zgodne z prawem.
Skontaktuj się z Inspekcją Pracy – jeśli stwierdzisz naruszenia, możesz zgłosić je anonimowo.
Podsumowanie – najważniejsze fakty o art. 66 Kodeksu Pracy
✅ Maksymalny czas pracy to 35 godzin tygodniowo ✅ Wyjątki możliwe są tylko na podstawie ustawy lub umowy zbiorowej ✅ Robotnicy sezonowi mogą pracować dłużej, ale tylko w określonym czasie roku ✅ Łamanie przepisów art. 66 wiąże się z odpowiedzialnością pracodawcy ✅ Pracownik ma prawo do odstąpienia od pracy ponad 35 godzin bez straty zarobków ✅ Nadgodziny bez zgody są nieważne i nielegalne ✅ Inspekcja Pracy ma obowiązek kontrolować zgodność czasu pracy z przepisami
Jeśli potrzebujesz pomocy w analizie swojej sytuacji prawniczej albo doradztwa w sprawie stosowania art. 66 Kodeksu Pracy, skontaktuj się z adwokatem lub radcą prawnym. Pamiętaj, że Twoje prawa jako pracownika są chronione przez prawo, a ich naruszenie może mieć realne konsekwencje dla pracodawcy.
