Plastry przeciwbólowe na receptę – co warto wiedzieć?
Plastry przeciwbólowe to forma leczenia bólów przewlekłych i okresowych, która zyskuje coraz większą popularność. W przeciwieństwie do tradycyjnych tabletek, które trzeba połykać i które działają ogólnie na cały organizm, plastry dostarczają lek bezpośrednio na miejsce bólu, co zmniejsza ryzyko skutków ubocznych. Nie wszystkie plastry są jednak dostępne bez recepty – niektóre należą do leków na receptę. W tym poradniku dowiemy się, czym są plastry przeciwbólowe na receptę, jak działają, kiedy je stosować oraz jakie są ich zalety i ograniczenia.
Plastry przeciwbólowe na receptę to formy leków przeciwbólowych w postaci klejącej się powłoki, którą przykłada się bezpośrednio na skórę w miejscu występowania bólu. Dzięki temu substancja aktywna jest uwalniana stopniowo i przenika do tkanek podskórnych, działając miejscowo. Najczęściej zawierają one:
Leki przeciwwzapalne niespecyficzne (LPZN) – np. diklofenak,
Lokalne środki znieczulające – np. lidokaina,
Opioidy – np. fentanyl (w przypadku bardzo silnych bóli przewlekłych).
Te ostatnie są szczególnie mocnymi lekami, dlatego wymagają recepty od lekarza.
Działanie i sposób stosowania
Plastry przeciwbólowe działają poprzez tzw. działanie miejscowe lub przezskórne . Lek znajdujący się w plasterku stopniowo uwalnia się i wchłania przez skórę, docierając do miejsca bólu. Stężenie leku we krwi jest znacznie niższe niż przy doustnym stosowaniu, co zmniejsza obciążenie dla wątroby i żołądka.
Sposób stosowania:
Skóra powinna być sucha, czysta i nieuszkodzona.
Plastrze nakłada się tylko na określone miejsce – nie na ranę ani śluzówkę.
Czas działania zależy od rodzaju preparatu – może to być od kilku godzin do kilku dni (np. plastr z fentanylem działa 72 godziny).
Po zdjęciu należy dokładnie umyć ręce i zachować użyty plaster w bezpiecznym miejscu lub go usunąć zgodnie z zaleceniami.
Wskazania do stosowania
Plastry przeciwbólowe na receptę są najczęściej stosowane w przypadkach:
Ból neuropatyczny – np. wynikający z uszkodzenia nerwów (np. neuropatia cukrzycowa),
Ból mięśniowo-szkieletowy – np. reumatyczny, po urazach, w chorobach stawów,
Silny ból przewlekły – np. nowotworowy, gdzie stosuje się opiaty takie jak fentanyl.
Zalety plastrów przeciwbólowych na receptę
Miejscowe działanie leku – mniejsze ryzyko ogólnoustrojowych skutków ubocznych.
Stała dawka leku – unikanie gwałtownych wzrostów i spadków stężenia we krwi.
Dogodna forma stosowania – szczególnie dla osób starszych lub z problemami z połykaniem tabletek.
Długotrwałe działanie – np. plastr z fentanylem działa nawet trzy doby.
Ryzyko i skutki uboczne
Choć plastry są dobrze tolerowane, mogą występować pewne skutki uboczne, m.in.:
Podrażnienie skóry – czerwienienie, swędzenie w miejscu aplikacji,
Przejściowe mdłości, senność – przy opioidach,
Zatrzymanie oddychania – przy nadmiernym stosowaniu opioidów (np. fentanyl),
Uraz termiczny – niektóre plastry mogą wywoływać oparzenia przy ekspozycji na słońce lub gorąco (np. saunę).
Kiedy nie wolno stosować plastrów przeciwbólowych?
Przeciwwskazania zależą od rodzaju leku w plasterku, ale ogólne zasady obejmują:
Alergia na skład leku,
Uszkodzona lub zapalona skóra w miejscu aplikacji,
Choroby serca i układu oddechowego (przy opioidach),
Ciąża i laktacja – wyjątkowo po konsultacji z lekarzem.
Najczęściej stosowane plastry przeciwbólowe na receptę
Nazwa handlowa
Działający składnik
Zastosowanie
Fentanyl Actavis
Fentanyl
Silny ból przewlekły, np. nowotworowy
Versatis
Lidokaina
Ból neuropatyczny
Solaraze
Diklofenak
Reumatyczny ból, artretyzm
Podsumowanie – najważniejsze fakty o plastrowych lekach przeciwbólowych na receptę:
🔹 To formy leków stosowanych miejscowo, przez skórę , które działają lokalnie lub ogólnie. 🔹 Dostępne są różne rodzaje : z lidokainą, diklofenakiem, fentanylem. 🔹 Wymagają recepty , ponieważ zawierają silne substancje lecznicze. 🔹 Zaletą jest minimalizacja skutków ubocznych w porównaniu z lekami doustnymi. 🔹 Stosuje się je w bólu neuropatycznym, przewlekłym i reumatycznym . 🔹 Należy zachować ostrożność przy stosowaniu z innymi lekami oraz pamiętać o prawidłowym usuwaniu użytych plasterków.
Jeśli rozważasz terapię plastrami przeciwbólowymi, skonsultuj się z lekarzem – dobór odpowiedniego leku i dawki jest kluczowy dla bezpieczeństwa i efektywności leczenia.
