Szkolenia PPOŻ pracowników – poradnik dla pracodawców i pracowników
Ochrona przeciwpożarowa w miejscu pracy to nie tylko obowiązek prawny, ale przede wszystkim kwestia bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi oraz ochrony mienia. Jednym z kluczowych elementów zapewnienia skutecznej ochrony przed pożarem jest przeprowadzanie regularnych szkoleń z zakresu ochrony przeciwpożarowej (PPOŻ) dla pracowników. W tym poradniku dowiemy się, czym są szkolenia ppoż, kto powinien je realizować, jak często je organizować oraz jakie korzyści niosą.
Szkolenia z zakresu ochrony przeciwpożarowej to działania edukacyjne, których celem jest przygotowanie pracowników do działania w sytuacji zagrożenia pożarem. Dotyczą one zarówno rozpoznania zagrożeń, jak i umiejętności reagowania na pożar – od ostrzeżenia innych po ewakuację i użycie środków gaśniczych.
Zgodnie z ustawą z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 1997 r. Nr 126 poz. 834 ze zm.), każdy pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom odpowiednią wiedzę i umiejętności w zakresie ochrony przeciwpożarowej.
Kto musi przechodzić szkolenia PPOŻ?
Szczegółowe wymagania co do osób objętych szkoleniem wynikają z art. 50 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Szczególnie:
Wszyscy pracownicy , którzy zostali przyjęci do pracy – powinni przejść szkolenie wstępne .
Pracownicy już zatrudnieni – muszą odbywać szkolenia okresowe co najmniej raz w roku .
Pracownicy obsługujący specjalistyczne urządzenia lub pracujący w strefach podwyższonego ryzyka (np. w warsztatach, laboratoriach chemicznych) mogą wymagać dodatkowego, szczegółowego szkolenia .
Rodzaje szkoleń PPOŻ
1. Szkolenie wstępne
Przeprowadzane przez pracodawcę lub wyznaczoną osobę zaraz po przyjęciu pracownika do pracy. Ma na celu zapoznanie nowego pracownika z:
zasadami bezpieczeństwa pożarowego w zakładzie,
lokalizacją i sposobem użycia sprzętu przeciwpożarowego,
procedurami ewakuacji,
roli i obowiązkach zespołu ratowniczego i straży pożarnej.
2. Szkolenie okresowe
Realizowane co roku dla wszystkich pracowników. Ma charakter bardziej praktyczny i może obejmować:
symulacje alarmu pożaru,
naukę obsługi gaśnic i innych urządzeń,
sprawdzenie znajomości tras ewakuacyjnych i punktów zbornych.
3. Szkolenie instruktorskie
Dla wyznaczonych pracowników pełniących funkcje w strukturach ochrony przeciwpożarowej (np. koordynatorzy ewakuacji, członkowie wewnętrznego zespołu ratowniczego). Wymaga udziału w kursach prowadzonych przez uprawnione ośrodki szkoleniowe.
Organizacja szkolenia – kto może go udzielić?
Szkolenia wstępne i okresowe może prowadzić pracodawca samodzielnie , jeśli spełnia określone warunki – np. posiada odpowiednio wyszkoloną osobę spośród pracowników lub współpracuje z firmą zajmującą się szkoleniami ppoż.
W przypadku szkoleń instruktorskich konieczne jest zaangażowanie uprawnionych ośrodków szkoleniowych , które posiadają certyfikat Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego (CIOP-PIB).
Jak wygląda proces szkolenia?
Typowy program szkolenia PPOŻ zawiera:
Część teoretyczną:
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej
Podstawy fizyki pożaru: jak powstaje i się rozprzestrzenia
Zasady postępowania przy pożarze
Obowiązki pracownika i pracodawcy
Środki ochrony przeciwpożarowej w budynku
Część praktyczną:
Obsługa gaśnic (ręcznych i poruszanych)
Symulacje pożaru i ewakuacji
Alarmowanie SKM (straży pożarnej)
Praca w zespole ratowniczym
Po zakończeniu szkolenia uczestnicy otrzymują świadectwo ukończenia szkolenia oraz wpis do księgi szkoleń BHP i PPOŻ .
Skutki braku szkolenia PPOŻ
Niespełnienie obowiązków związanych z przeprowadzeniem szkoleń może wiązać się z poważnymi konsekwencjami:
Kary finansowe – organy nadzorujące (np. Państwowa Straż Pożarna) mogą nałożyć grzywny na pracodawcę.
Zwiększone ryzyko wypadków – źle przygotowani pracownicy mogą nie poradzić sobie z pożarem.
Brak pokrycia ubezpieczeniowego – w przypadku strat spowodowanych pożarem firma może zostać potraktowana jako „niewłaściwie przygotowana”.
Odpowiedzialność penalna – w przypadku wypadku śmiertelnego lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu osoby odpowiedzialne mogą ponieść karę aresztu.
Najważniejsze fakty o szkoleniach PPOŻ pracowników:
✅ Szkolenia PPOŻ są obowiązkowe dla każdego pracodawcy. ✅ Rozróżnia się trzy rodzaje szkoleń: wstępne, okresowe i instruktorskie. ✅ Szkolenia okresowe należy realizować co najmniej raz w roku. ✅ Są częścią systemu BHP i regulowane są przepisami prawa. ✅ Część praktyczna to kluczowy element skutecznego szkolenia. ✅ Brak szkoleń może skutkować karami pieniężnymi lub odpowiedzialnością karną. ✅ Świadectwa szkoleniowe należy przechowywać w dokumentacji firmy.
Jeśli jesteś pracodawcą – pamiętaj, że dbając o bezpieczeństwo swoich pracowników, jednocześnie chronisz swój biznes. Regularne szkolenia PPOŻ to inwestycja, która może uratować życie i uniknąć ogromnych strat materialnych.
