Szkolenia pracowników a czas pracy – co pracodawca powinien wiedzieć?
Współczesny rynek pracy wymaga ciągłego rozwoju kompetencji pracowników, dlatego szkolenia stały się powszechnym elementem funkcjonowania firm. Często jednak pojawiają się pytania: czy czas szkolenia jest uznawany za czas pracy? Czy pracownik ma prawo odmówić udziału w szkoleniu po godzinach? Czy szkolenie musi być wynagrodzone? W tym poradniku odpowiadamy na najważniejsze z nich.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, czas szkolenia organizowanego przez pracodawcę i obligatoryjnego dla pracownika uznaje się za czas pracy, o ile odbywa się w ramach umowy o pracę. Obejmuje to zarówno szkolenia techniczne, jak i te związane z bezpieczeństwem i higieną pracy (np. instruktaż BHP), również te obowiązkowe lub okresowe.
Jeśli szkolenie odbywa się poza normalnym czasem pracy, np. wieczorem lub w sobotę, wówczas:
czas ten stanowi nadgodziny, które należy wynagrodzić odpowiednio wyższą stawką,
pracownik może odmówić udziału, chyba że szkolenie jest niezbędne do wykonywania obowiązków zawodowych (np. szkolenie BHP).
Prawa pracownika vs. obowiązki pracodawcy
Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom odpowiednią wiedzę i umiejętności, aby mogli bezpiecznie i skutecznie wykonywać swoje obowiązki. W związku z tym często organizuje szkolenia w zakresie:
bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP),
obsługi maszyn i urządzeń,
programów komputerowych,
rozwinięcia kompetencji miękkich (np. komunikacja, zarządzanie zespołem).
Jednocześnie:
Pracownik ma prawo do uczestnictwa w szkoleniach finansowanych przez pracodawcę.
Nie może zostać ukarany za nieuczestnictwo w szkoleniu prowadzonym poza czasem pracy, jeśli nie zgadza się na nadgodziny.
Ma prawo do otrzymania potwierdzenia ukończenia szkolenia.
Jak szkolenie wpływa na wynagrodzenie?
Jeśli szkolenie odbywa się w godzinach pracy:
czas jego trwania wchodzi w skład wynagrodzenia miesięcznego,
nie są to nadgodziny, ponieważ mają miejsce w ramach zwykłej pracy.
Jeśli szkolenie odbywa się poza godzinami pracy:
pracodawca musi uzyskać zgodę pracownika na jego udział (chyba że dotyczy ono wymaganej kwalifikacji),
czas ten podlega wynagrodzeniu jako nadgodziny (150% stawki godzinowej) lub można go rekompensować dodatkowym czasem wolnym.
Szczególne przypadki: szkolenia online i hybrydowe
Wraz z rozwojem technologii coraz więcej firm decyduje się na formę zdalną szkoleń. W takim przypadku ważne jest, czy:
szkolenie ma charakter obowiązkowy – wtedy liczy się jako czas pracy,
szkolenie jest dobrowolne – wtedy pracodawca nie musi go wynagradzać.
Również szkolenia hybrydowe (część stacjonarnie, część zdalnie) mogą być częścią czasu pracy, o ile są prowadzone w godzinach pracy lub są obowiązkowe.
Podsumowanie – 6 najważniejszych faktów o szkoleniach pracowników a czasie pracy
Czas szkolenia obligatoryjnego dla pracownika traktowany jest jako czas pracy , jeśli odbywa się w ramach umowy o pracę.
Szkolenia BHP i inne obowiązkowe są częścią czasu pracy , nawet jeśli odbywają się poza standardową zmianą.
Udział w szkoleniu poza godzinami pracy wymaga zgody pracownika i podlega wynagrodzeniu jako nadgodziny.
Szkolenia dobrowolne nie muszą być wynagradzane , ale mogą mieć wpływ na rozwój zawodowy pracownika.
Szkolenia online i hybrydowe , jeśli są obowiązkowe, również wliczają się w czas pracy.
Pracodawca ma obowiązek finansowania szkoleń obowiązkowych , a pracownik – prawo do ich odbycia oraz potwierdzenia ukończenia.
Zrozumienie zależności między szkoleniami a czasem pracy pomaga uniknąć konfliktów i zapewnia zgodność z przepisami prawa pracy. Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy powinni pamiętać, że regularny rozwój kompetencji przyczynia się do sukcesu firmy i satysfakcji zawodowej.
