Szkolenia PPOŻ – Podstawa Prawna: Co Warto Wiedzieć?
Bezpieczeństwo przeciwpożarowe to jeden z kluczowych aspektów funkcjonowania każdego zakładu pracy, budynku użyteczności publicznej czy instytucji edukacyjnej. Jednym z podstawowych narzędzi zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego jest przeprowadzanie szkoleń z zakresu ochrony przeciwpożarowej (tzw. szkoleń PPOŻ). Szczególnie ważne są one w kontekście obowiązków pracodawców i odpowiedzialności prawnej.
W tym poradniku wyjaśnimy, na czym polegają szkolenia PPOŻ, kto je organizuje, komu są przeznaczone oraz jakie są ich prawnie ustawione podstawy.
Szkolenia z zakresu ochrony przeciwpożarowej (PPOŻ) mają na celu przygotowanie pracowników do działania w razie wybuchu pożaru oraz zapoznanie ich z zasadami bezpieczeństwa pożarowego. Mogą obejmować zarówno część teoretyczną (np. zasady ewakuacji, rodzaje gaśnic, przyczyny pożarów), jak i praktyczną (ćwiczenia gaśnicze, symulacje ewakuacji).
Celem takiego szkolenia jest:
Zwiększenie świadomości pożarowej pracowników.
Przygotowanie do ratowania życia i mienia w sytuacji zagrożenia pożarem.
Spełnienie wymogów prawa.
Kto musi podejść do szkolenia PPOŻ?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, szkoleniom PPOŻ podlegają wszyscy pracownicy, a także osoby przebywające okazjonalnie w danych obiektach (np. uczniowie, studenci, goście). Typowe grupy osób, które powinny być objęte szkoleniem:
Nowo zatrudnieni pracownicy – przed rozpoczęciem pracy.
Pracownicy zatrudnieni już wcześniej – co najmniej raz w roku.
Osoby odpowiedzialne za prowadzenie ćwiczeń pożarowych.
Pracownicy zajmujący stanowiska szczególnie narażone na zagrożenie pożarowe (np. personel laboratoriów chemicznych, warsztatów naprawczych).
Podstawa prawna szkoleń PPOŻ
1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. – Prawo budowlane
Dokument reguluje kwestie związane z bezpieczeństwem pożarowym budynków i inwestycji budowlanych. Wskazuje na konieczność zapewnienia odpowiednich warunków ewakuacyjnych oraz wyposażenia obiektów w urządzenia przeciwpożarowe.
2. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej
To podstawowy akt prawny w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Artykuł 26 tej ustawy mówi o obowiązku pracodawcy, aby zapewnić pracownikom odpowiednie szkolenie z zakresu PPOŻ.
Artykuł 26 ust. 1: „Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom szkolenie w zakresie ochrony przeciwpożarowej odpowiadające ich kwalifikacjom i rodzajowi wykonywanej pracy.”
3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, utrzymania rzeczoznawców ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz sposobu prowadzenia dokumentacji pożarowej
Dokument ten zawiera szczegółowe wytyczne dotyczące:
Organizacji ćwiczeń pożarowych.
Obowiązku prowadzenia dokumentacji PPOŻ.
Warunków technicznych, jakie powinny spełniać budynki.
4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 października 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy
Ten dokument również odnosi się do potrzeby szkolenia pracowników w zakresie bezpieczeństwa pożarowego jako integralnej części szkolenia ogólnego BHP.
Czy szkolenia PPOŻ są obowiązkowe?
TAK – zgodnie z powyższymi przepisami, nieprzeprowadzenie szkoleń PPOŻ przez pracodawcę może skutkować:
Mandatem pieniężnym dla firmy.
Zatrzymaniem działalności lub zamknięciem obiektu.
Odpowiedzialnością karną w przypadku stwierdzenia zaniedbań wpływających na wybuch pożaru.
Jak wygląda typowe szkolenie PPOŻ?
Szkolenie składa się z dwóch części:
✅ Teoretycznej:
Omówienie przepisów PPOŻ.
Rodzaje i zastosowanie gaśnic.
Działania w razie pożaru.
Plan ewakuacji i drogi ewakuacyjne.
Powiadomienie służb ratowniczych.
✅ Praktycznej:
Ćwiczenia gaśnicze.
Symulacje alarmu pożarowego.
Ćwiczenia ewakuacyjne.
Po zakończeniu szkolenia uczestnicy otrzymują świadectwo ukończenia , które należy przechować jako potwierdzenie realizacji obowiązku szkoleniowego.
Jak często należy przeprowadzać szkolenia PPOŻ?
Nowo zatrudnieni pracownicy : przed przystąpieniem do pracy.
Obecni pracownicy : co najmniej raz w roku kalendarzowym.
Osoby odpowiedzialne za PPOŻ : częściej – co 6 miesięcy, zależnie od charakteru działalności.
Gdzie odbywają się szkolenia?
Szkolenia PPOŻ mogą być organizowane:
We wnętrzach – np. w firmie, urzędzie, szkole.
Na zewnątrz – np. przy użyciu sprzętu pożarniczego.
Online – w formie e-learningowej, jednak forma ta powinna zostać uzupełniona o element praktyczny.
Dokumentacja szkoleń PPOŻ
Każde szkolenie PPOŻ musi być udokumentowane. W dokumentacji należy znaleźć:
Protokół szkolenia.
Listę obecności uczestników.
Imię i nazwisko instruktora.
Data przeprowadzenia szkolenia.
Potwierdzenie zdania egzaminu (jeśli był przewidziany).
Najważniejsze fakty o szkoleniach PPOŻ i ich podstawie prawnej:
🔹 Podstawą prawną szkoleń PPOŻ jest Ustawa o ochronie przeciwpożarowej z 1991 r., art. 26. 🔹 Szkolenia są obowiązkowe dla wszystkich pracowników oraz osób przebywających w budynkach użyteczności publicznej. 🔹 Pracodawca ma obowiązek zaplanować i przeprowadzić szkolenia oraz zadbać o odpowiednią dokumentację. 🔹 Częstość szkoleń : nowo zatrudnieni – przed pracą, pozostali – co roku. 🔹 Szkolenia składają się z części teoretycznej i praktycznej. 🔹 Brak szkoleń wiąże się z konsekwencjami finansowymi i prawnymi. 🔹 Ćwiczenia pożarowe są również obowiązkowe i powinny być przeprowadzane co najmniej raz do roku.
Jeśli jesteś pracodawcą, opiekunem szkoły, właścicielem obiektu użyteczności publicznej lub osobą odpowiedzialną za PPOŻ – pamiętaj, że regularne szkolenia to nie tylko obowiązek prawny, ale przede wszystkim inwestycja w bezpieczeństwo ludzi i mienia.
